"Υπογραμμίζεται ότι δεν θα επιτραπεί σε κανένα πολιτικό και κομματικό φορέα να εκμεταλλευτεί το δίκαιο και ιερό αγώνα μας, που είναι και θα παραμείνει αδέσμευτος, με μοναδικό στόχο την προάσπιση της δημόσιας υγείας και του φυσικού περιβάλλοντος του τόπου μας"
(Από την Ανακοίνωση για την Κινητοποίηση των κατοίκων της Μεσσαπίας, που εξέδωσε ο Σύλλογός μας στις 24-7-2009)


Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2009

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ... ΠΟΜΦΟΛΥΓΕΣ!

Πολλά ερωτηματικά γεννά η διοργάνωση από τους Ενεργούς Πολίτες Εύβοιας (…;) μιας εκδήλωσης με θέμα "Οι κλιματικές αλλαγές και τα περιβαλλοντικά εγκλήματα στην Εύβοια", η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 11-12-09 στη Χαλκίδα (ΔΗΚΕΧ, Αβάντων 50).

Πομφόλυγες: Φύσκαι αυτίκα διαφθειρόμεναι ήχον αποτελούσι τινα.

Παραθέτουμε το σχετικό Δελτίο Τύπου:

Οι Ενεργοί Πολίτες Ευβοίας διοργανώνουν εκδήλωση την Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου, στις 7 το απόγευμα, στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΔΗΚΕΧ, στη Χαλκίδα, με θέμα «Οι κλιματικές αλλαγές και τα περιβαλλοντικά εγκλήματα στην Εύβοια». Θα γίνει προβολή της ταινίας age of stupid (ή η εποχή των ηλιθίων) της Φράνι Αρμστρονγκ.

Θα ακολουθήσει συζήτηση με εισηγητές:
•Μαργαρίτα Καραβασίλη Ειδική Γραμματέας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Ενέργειας
•Αχιλλέας Πληθάρας, Υπεύθυνος εκστρατειών του WWF Hellas
•Εκπρόσωπος της GREENPEACE
•Εκπρόσωπος των Ενεργών Πολιτών

Παρεμβάσεις θα κάνουν εκπρόσωποι συλλόγων περιβάλλοντος του Δικτύου κινήσεων πολιτών και συλλόγων του Νομού Ευβοίας και πολίτες για την ανάδειξη των μεγάλων περιβαλλοντικών εγκλημάτων της Μεσσαπίας, του Πισσώνα, του Λήλαντα αλλά και για άλλα θέματα που απασχολούν το νομό (διαχείριση σκουπιδιών, ανακύκλωση, ΧΥΤΥ/ΧΥΤΑ, RDF κ.ά.).

Μας προβληματίζει πρώτα και κύρια το θέμα και περιεχόμενο της εκδήλωσης, όπου οι διοργανωτές προτίθενται να συγκεράσουν τις κλιματικές αλλαγές του πλανήτη με τα περιβαλλοντικά εγκλήματα του τόπου μας.

Ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι δεν υφίσταται κάποια αιτιολογική σχέση μεταξύ των γενικότερων κλιματικών αλλαγών και των συγκεκριμένων εγκλημάτων που διαπράττονται στην Εύβοια και κυρίως στη Μεσσαπία. Είναι ακατανόητη η παράλληλη προσέγγιση, η οποία το μόνο που εγγυάται είναι η έμμεση υποβάθμιση του τεράστιου προβλήματος που αντιμετωπίζει σήμερα ο τόπος μας, εξαιτίας των τοξικών αποβλήτων και της ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Και δικαιολογημένα αναρωτιέται κανείς για το ποιος είναι πραγματικά ο στόχος της περίεργης αυτής εκδήλωσης.

Εκτός αυτού, όχι απλώς απορία, αλλά και μεγάλη ανησυχία προκαλεί η σύνθεση της ομάδας των εισηγητών, από όπου εξαιρείται ο εκ των πραγμάτων μη εξαιρετέος Περιβαλλοντικός Σύλλογος Μεσσαπίας "Η Γαία", όπως επίσης προκλητικά εξαιρείται η Δ/νση Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Εύβοιας και η Δ/ντρια κα Περσεφόνη Ιωαννίδου-Αλαμάνου, που χάρη στην ευσυνειδησία και το σθένος της, έχουν ελεγχθεί, καταγραφεί και στοιχειοθετηθεί επίσημα τα περιβαλλοντικά εγκλήματα της Κεντρικής Εύβοιας.

Αντιθέτως, η Εύβοια και η Μεσσαπία εκπροσωπούνται αποκλειστικά και μόνο από την αυθεντία των Ενεργών Πολιτών! Όσο για τους υπόλοιπους του πάνελ, είναι ένας εκπρόσωπος του WWF Hellas, ονόματι κ. Αχιλλέας Πληθάρας, ένας άγνωστος προς το παρόν εκπρόσωπος της Greenpeace και η Ειδική Γραμματέας της Δ/νσης Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, κα Μαργαρίτα Καραβασίλη.

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με ποιο σκεπτικό δέχτηκε να συμμετάσχει η κ. Καραβασίλη σε μια εκδήλωση, όπου είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν καν οι βασικές προϋποθέσεις για μια υπεύθυνη προσέγγιση των περιβαλλοντικών εγκλημάτων της Εύβοιας, πολύ δε περισσότερο για την αντιμετώπισή τους και τον καταλογισμό ευθυνών. Ότι το όνομα και η ιδιότητά της προσδίδει κάποιο κύρος στη διοργάνωση, το καταλαβαίνουμε, αλλά πέραν τούτου δεν καταλαβαίνουμε τι σκοπό εξυπηρετεί η παρουσία της. Η πρώτη επίσκεψή της στην Εύβοια θα έπρεπε να έχει ουσιαστικότητα και θα είχε ουσιαστικότητα, αν η ίδια φρόντιζε να έχει ανταποκριθεί στις προτάσεις και τα αιτήματά μας για πλήρη και εμπεριστατωμένη ενημέρωσή της σχετικά με τα τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής μας.

Και τi να πούμε και για τις λοιπές και αναπόφευκτα διακοσμητικές παρουσίες του πάνελ! Πού ήταν μέχρι τώρα το WWF και η Greenpeace και πόσο συνέβαλαν με πράξεις στον αγώνα μας; Με εκπροσώπους του WWF είχαμε έρθει σε επαφή από το καλοκαίρι ως Σύλλογος "Γαία", μας ζήτησαν και τους δώσαμε όλα τα στοιχεία και δεσμεύτηκαν να επισκεφτούν την περιοχή μας, αλλά αντί γι' αυτό σιώπησαν και απείχαν. Τώρα αυτοί εμφανίζονται ως εισηγητές στο θέμα που μας καίει και μοχθήσαμε να αναδείξουμε, αντιμετωπίζοντας μύριες αντιξοότητες και ύπουλες επιθέσεις από οργανωμένα συμφέροντα, και όχι μόνο!

Τα συμπεράσματα δικά σας!

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

ΚΛΗΡΩΘΗΚΕ ΜΙΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

Σχετικά με τη λαχειοφόρο αγορά του Συλλόγου μας, σας πληροφορούμε ότι κερδίζει το νούμερο 575, σύμφωνα με την κλήρωση του Λαικού Λαχείου της 24/11/2009.
Με την προσκόμιση του τυχερού λαχνού, παραδίδεται μια τηλεόραση στο νικητή.

Περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 22280-23317 και στο Γραφείο του Συλλόγου (Πλατεια Αθ. Μποδοσάκη, Ψαχνά).

Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2009

ΕΠΙΣΗΜΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΙΩΝ ΤΗΣ ΛΑΡΚΟ Α.Ε. ΣΤΑ "ΒΡΥΣΑΚΙΑ" ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΕΣΣΑΠΙΩΝ

ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΩΣ Η ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΡΚΟ Α.Ε. , ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ Ν.Α. ΕΥΒΟΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΙΔΗΡΟΝΙΚΕΛΙΟΥΧΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΒΡΥΣΑΚΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΕΣΣΑΠΙΩΝ.






Παραθέτουμε ακολούθως την "Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης" και την "Απόφαση Επιβολής Διοικητικών Κυρώσεων" (πρόστιμο 60.000 ευρώ) στην εταιρεία ΛΑΡΚΟ Α.Ε., που εκδόθηκαν από τη Ν.Α. Εύβοιας στις 7-10-2009 και 27-10-2009 αντίστοιχα:






Οι παραβάσεις που αναφέρονται στα παραπάνω έγγραφα δεν αποτελούν, βέβαια, παρά ένα μικρό δείγμα της συνολικής παραβατικής και καταστροφικής δράσης της ΛΑΡΚΟ Α.Ε. στον Δήμο Μεσσαπίων. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι για πρώτη φορά επιβεβαιώνονται παραβάσεις της εταιρείας από κρατικές υπηρεσίες και για πρώτη φορά αποφασίζονται "διοικητικές κυρώσεις".
.
Επιβάλλεται, όμως, να συνεχιστούν ενδελεχώς οι έλεγχοι, ώστε να καταγραφεί η παρανομία σε όλο της το μέγεθος και να ληφθούν επιτέλους τα αναγκαία μέτρα καταστολής, μήπως και σωθεί κάτι από την ήδη ρημαγμένη γη της Μεσσαπίας.

ΑΝΟΙΚΤΟ FORUM ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

Παρουσιάζουμε το πρόγραμμα της ημερίδας με τίτλο "Ανοικτό Forum για το Περιβαλλοντικό Έγκλημα", η οποία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009 στο Ξενοδοχείο Classical Athens Imperial (Αίθουσα New York), Πλατεία Καραϊσκάκη, Αθήνα.

Η ημερίδα διοργανώνεται από την Ειδική Γραμματεία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος & Ενέργειας, με πρωτοβουλία της Ειδικής Γραμματέως, κας Μαργαρίτας Καραβασίλη και θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι της Πολιτείας, της Δικαιοσύνης, Επιστημονικών και Επαγγελματικών Φορέων, της Κοινωνίας των Πολιτών και άλλων εμπλεκομένων ομάδων.

Προσκεκλημένος στην ημερίδα είναι και ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος Μεσσαπίας "Η Γαία", ο οποίος θα εκπροσωπηθεί από τον πρόεδρο, κ. Νίκο Χασάνδρα.

Η συζήτηση θα περιστραφεί γύρω από τη σημασία των περιβαλλοντικών ελέγχων στην αποτελεσματική εφαρμογή μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, την ποινική ευθύνη των ρυπαντών, τη διαχείριση του περιβαλλοντικού κινδύνου, την περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων για την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς και το ρόλο της Κοινωνίας των Πολιτών.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

8.30 – 9.00 Προσέλευση – Εγγραφές

9.00 – 11.30
Έναρξη εργασιών
Α’ θεματική ενότητα: Εφαρμογή περιβαλλοντικής νομοθεσίας και ο ρόλος των ελεγχτικών μηχανισμών
Εισαγωγική Ομιλία – Συντονισμός: Τίνα Μπιρμπίλη, Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

Συμμετέχουν στο πάνελ: Σταύρος Δήμας*, Επίτροπος Περιβάλλοντος ή εκπρόσωπος ΕΕ στην Αθήνα, Λέανδρος Ρακιντζής, Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Δοίκησης, Συνήγορος του Πολίτη, Γενικός Επιθεωρητής ΕΥΕΠ, Γενικός Επιθεωρητής Υγείας, Γιάννης Δερμιτζάκης, τ. Γενικός Επιθεωρητής ΕΥΕΠ*, Εκπρόσωπος Δικηγορικού Σύλλογου Αθηνών, εκπρόσωπος WWF-Hellas .
Σύνοψη συζήτησης: Γιώργος Χρονόπουλος, Επιθεωρητής ΕΥΕΠ.

11.30 – 11.45 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ

11.45 – 13.30
Β’ θεματική ενότητα: Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς
Εισαγωγική Ομιλία – Συντονισμός: Μαργαρίτα Καραβασίλη, Ειδική Γραμματέας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Συμμετέχουν στο πάνελ: Εκπρόσωπος Συνδέσμου Ελληνικής Βιομηχανίας (ΣΕΒ), Εκπρόσωπος Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, Εκπρόσωπος Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Εκπρόσωπος Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, Δίκτυο Κινήσεων για τη Θεσσαλονίκη Γιώργος Μπάλιας, Δικηγόρος Πειραιά
Σύνοψη συζήτησης: Εκπρόσωπος ΥΠΕΚΑ

13.30 – 14.00 ΓΕΥΜΑ

14.00 – 16.00
Γ’ θεματική ενότητα: Ποινές – Κυρώσεις – Ποινική ευθύνη

Εισαγωγή Ομιλία – Συντονισμός: Λέανδρος Ρακιντζής, Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης

Συμμετέχουν στο πάνελ: Κωνσταντίνος Μενουδάκος, Πρόεδρος Τμήματος του ΣτΕ, Σωτήρης Μπάγιας, Αντιεισαγγελέας Εφετών, Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδας, Γεώργιος Φαλτσέτος, Πρόεδρος της Ένωσης Δοικητικών Δικαστών, Μιχάλης Δεκλερής, Αντιπρόεδρος Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος & Βιωσιμότητας, Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου Τμήματος Νομικής του Α.Π.Θ, EXERGIA, Σύμβουλοι Ενέργειας & Περιβάλλοντος.
Σύνοψη συζήτησης: Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη (Κύκλος Ποιότητας Ζωής)

16.00 – 16.15 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ

16.15 – 18.15
Δ’ θεματική ενότητα: Διαχείριση περιβαλλοντικών κρίσεων

Εισαγωγική Ομιλία – Συντονισμός: Ανδρέας Ανδρεαδάκης, Ειδικός Γραμματέας για τα Νερά

Συμμετέχουν στο πάνελ: Δρ Κωνσταντίνος Αραβώσης, Καθηγητής ΕΜΠ, Θανάσης Παντελόγλου, χημικός, Πρόεδρος Ινστιτούτου Τοπικής Ανάπτυξης και Πολιτισμού (ΙΤΑΠ), Οινοφύτων, Εκπρόσωπος Γενικού Χημείου του Κράτους, Θεολόγος Μιμίδης, καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γιάννης Ζαμπετάκης, χημικός, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χριστίνα Θεοχάρη, Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος ΤΕΕ, εκπρόσωπος ΤΕΕ, Ομοσπονδία Συλλόγων Κατοίκων Ωρωπού, ΠΑΝΔΟΙΚΟ

Σύνοψη συζήτησης: Κυριάκος Ψύχας, Σύμβουλος Υπουργού ΠΕΚΑ

18.15 – 19.30
Ε’ θεματική ενότητα: Συμπεράσματα – Καταπολέμηση περιβαλλοντικού εγκλήματος: Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών
Εισαγωγική Ομιλία – Συντονισμός: π. Ιωάννης Οικονομίδης, ο ακτιβιστής ιερέας των Οινοφύτων

Συμμμετέχουν στο πάνελ: Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, Μαργαρίτα Καραβασίλη, Ειδική Γραμματέας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δέσποινα Σπανούδη, Συμπαράταξη Βοιωτών για το Περιβάλλον, Ομοσπονδία Συλλόγων Κορινθιακού Κόλπου «Η ΑΛΚΥΩΝ», Περιβαλλοντικός Σύλλογος Μεσσαπίας «Η Γαία», Εκπρόσωπος ΕΛΚΕΘΕ, Εκπρόσωπος GREENPEACE.
Σύνοψη συζήτησης: Γιάννης Χρυσοβέργης, Γραφείο Τύπου Υπουργού ΠΕΚΑ

19.30 – 20.30
Παρουσίαση συμπερασμάτων:
Γιώργος Χρονόπουλος, Επιθεωρητής ΕΥΕΠ,
Εκπρόσωπος ΥΠΕΚΑ
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη (Κύκλος Ποιότητας Ζωής)
Κυριάκος Ψύχας, Σύμβουλος Υπουργού ΠΕΚΑ
Γιάννης Χρυσοβέργης, Γραφείο Τύπου Υπουργού ΠΕΚΑ

20.30 Οικολογικός μπουφές

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009

ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΨΑΧΝΩΝ

Το κέντρο Υγείας Ψαχνών, διενεργεί επαναληπτική αιμοδοσία, για την αντικατάσταση των μονάδων αίματοςτης Τράπεζας Αίματος, που έχει σκοπό την εξυπηρέτηση όλων των περιστατικών που χρειάζονται αίμα και είναι κάτοικοι της περιοχής ευθύνης του Κέντρου Υγείας.

Λαμβάνοντας υπ' όψιν τις αυξημένες ανάγκες της περιοχής μας, σε αίμα, καθώς και το γεγονός ότι είναι πού δύσκολο να καλυφθούν από το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον του πάσχοντα, φροντίδα μας είναι η αύξηση των εθελοντών αιμοδοτών της περιοχής μας.

Κινητό συσυνεργείο αιμοληψίας θα βρίσκεται στο Κέντρο Υγείας, τη Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2009 από τις 8:00 το πρωί, έως τις 13:30 το μεσημέρι.

Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009

"ΜΠΡΟΣΤΑΡΗΔΕΣ" ΚΑΙ "ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΙ"

Του Γιάννη Ζαμπετάκη
Επίκουρου Καθηγητή Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών
.
.
.
Ο αγώνας για καθαρό νερό στη Μεσσαπία έχει ξεκινήσει από την περασμένη άνοιξη! Σε αυτόν τον αγώνα τον καλό κλήθηκα να βοηθήσω από την αρχή του και έτσι έχω την τύχη να ξέρω αρκετά για τα «σωθικά» και τα «σώψυχα» των πρωταγωνιστών!
Δεν είπα όχι σε καμιά εκδήλωση, σε κανένα κάλεσμα, σε καμιά βόλτα στα νταμάρια…Ακόμα και αν αυτό απαιτούσε χρόνο, κόπο και αποκάλυψη ψεμάτων, δολοπλοκιών, πολιτικής ίντριγκας και τελικά άνομων συμφερόντων.
Στις 31.10.2009, έγινε η πιο πρόσφατη εκδήλωση για τον Αγώνα αυτόν. Λίγες ώρες πριν από την εν λόγω συνέντευξη τύπου στο Γενικό Λύκειο Ψαχνών, ο σύλλογος Ταναΐς αποφάσισε να μην συμμετάσχει εκείνο το βράδυ ως συνδιοργανωτής! Το γεγονός αυτό το έμαθα εκείνο το βράδυ όταν μου ζητήθηκε να είμαι ο συντονιστής της συζήτησης ενώ ο ρόλος του συντονισμού προοριζόταν για τον εκπρόσωπο από την Ταναΐδα!
Αλλά ο εν λόγω σύλλογος δεν έμεινε εκεί. Προχώρησε σε ένα μεγάλο ατόπημα με μια προχθεσινή ανακοίνωσή του που αυτοχαρακτηρίζεται «μπροστάρης» και ζητά από τους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα. Στις ανακοινώσεις μπορούμε όλοι μας να είμαστε …μπροστάρηδες! Αλλά στον πραγματικό αγώνα (δειγματοληψίες, χρήματα για πολυέξοδες χημικές αναλύσεις, συλλογή υλικού – από ΜΠΕ των ρυπαντών ως πρακτικά των Δημοτικών Συμβουλίων, ανάρτηση του υλικού αυτού στο διαδίκτυο) που έχω ζήσει άλλοι είναι οι …μπροστάρηδες!
Ο αληθινός μπροστάρης δεν έχει ανάγκη να αυτοαποκαλείται έτσι! Διότι η λέξη "μπροστάρης" είναι ένας τίτλος τιμής που μόνο ο λαός μπορεί να απονείμει. Αλλά σήμερα ο αγώνας έχει φτάσει στο πιο κρίσιμο στάδιό του. Σήμερα ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Χαλκίδας κ. Χ. Τόλιας έχει αρχίσει να εξετάζει όλες τις πτυχές του προβλήματος με το τοξικό νερό της Μεσσαπίας και δεν είναι ώρα για διασπαστικές ανακοινώσεις.
Δεν είναι ώρα να μετρήσουμε κομματικά πόσες ερωτήσεις στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και στο Ευρωκοινοβούλιο έχει καταθέσει το κάθε κόμμα. Δεν είναι ώρα να μετρήσουμε πόσες ημερίδες ή πόσα συνέδρια έχει διοργανώσει ο κάθε σύλλογος ή το κάθε κόμμα.
Αλλά είναι η ώρα να αναρωτηθούμε όλοι μας γιατί συμμετέχουμε σε αυτό τον αγώνα. Είμαστε εδώ για προσωπική δόξα ή είμαστε εδώ για να λύσουμε το πρόβλημα;

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009

ΠΕΡΙ... ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ (ΚΑΙ ΤΟΞΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ) Ο ΛΟΓΟΣ

Αναδημοσιεύουμε από τις εφημερίδες Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και ΗΜΕΡΗΣΙΑ του Σαββάτου 7 Νοεμβρίου 2009 δύο θέματα που αναφέρονται στην πρόσληψη της Μαργαρίτας Καραβασίλη στη θέση της Ειδικής Γραμματέως της Διεύθυνσης Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος.

Η τοποθέτηση της κας Καραβασίλη στη συγκεκριμένη θέση προβλέπεται, εκτός των άλλων, να δώσει τέλος και στην έως τώρα απαθή και ανεύθυνη στάση της επίσημης πολιτείας απέναντι στο πρόβλημα της τοξικής ρύπανσης της Μεσσαπίας.

ΣΥΓΧΑΙΡΟΥΜΕ ΚΑΙ... ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ, ΒΑΣΙΜΑ ΠΛΕΟΝ!



Ο ρυπαίνων φυλακίζεται...

Tου Σωκρατη Tσιχλια

Εχει πολύ όμορφα μάτια, που γίνονται ακόμη πιο όμορφα καθώς κοιτάζουν κατ’ ευθείαν τα άλλα μάτια. Ο τόνος της φωνής της και η γραμμή των χειλιών της φανερώνουν άνθρωπο μεγάλης θέλησης και πείσματος. Η αρχιτέκτων-πολεοδόμος κ. Μαργαρίτα Καραβασίλη, πρώην γενική επιθεωρήτρια Περιβάλλοντος, η οποία εκδιώχθηκε το 2005 από τον Γιώργο Σουφλιά, προσελήφθη ως ειδική γραμματέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο νεοσύστατο υπουργείο Περιβάλλοντος.

Ισως ήταν η πλέον ελπιδοφόρα είδηση, το πιο αισιόδοξο σημάδι για το νέο υπουργείο και τις μάχες που πρέπει να κερδίσει. Η κ. Μαργαρίτα Καραβασίλη που αποπέφθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ, επειδή «εξέφραζε δημοσίως πολιτικές θέσεις για το περιβάλλον, χωρίς τη στοιχειώδη συνεννόηση με την πολιτική ηγεσία», είχε καταπιαστεί τα τελευταία χρόνια με πολλές «καυτές» υποθέσεις με σημαντικότερη αυτή της μόλυνσης με εξασθενές χρώμιο του Ασωπού και της Βοιωτίας.

Η σημερινή της δικαίωση και η ανασυγκρότηση της υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος που θα έχει ως προτεραιότητά της την περιοχή του Ασωπού, μπορεί να αποδειχθεί γράμμα κενό, άδειο πουκάμισο, εάν δεν αλλάξει ουσιαστικά η αντίληψη για τα εγκλήματα κατά της Φύσης. Η περίφημη αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» είναι ρηχή, εντυπωσιοθηρική και ατελέσφορη. Γιατί θα μου πείτε; Μα είναι απλό. Ο κολοσσός που επιλέγει να εγκληματήσει κατά του περιβάλλοντος κρίνει ότι τον συμφέρει περισσότερο να ρυπαίνει από το να επενδύσει σε αντιρρυπαντικές τεχνολογίες, ενσωματώνει τα πρόστιμα στο κόστος και τα μετακυλίει στην κατανάλωση.

Ο μεσαίος και ο μικρός -συχνά είναι βαρύτεροι ρυπαντές- δεν έχουν να πληρώσουν ούτε τεχνολογία, ούτε τα πρόστιμα. Στην ουσία υπάρχουν επειδή δανείστηκαν κεφάλαιο φυσικών πόρων. Δανεικά κι αγύριστα. Εάν δεν ορίσουμε δίκες που θα γίνονται χωρίς χρονοτριβή, εάν δεν υπάρξουν οικονομικά εξοντωτικές ποινές, αλλά και μη εξαγοράσιμες φυλακίσεις, ανάλογα με το έγκλημα, δεν πρόκειται να πετύχουμε τίποτα. Θα ζουν αυτοί καλά κι εμείς χειρότερα.
(Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009)


Εκθέσεις-σοκ για καρκινογόνο χρώμιο και στην Εύβοια

Του Κασσιανού Τζέλη

(…)

H «H» παρουσιάζει τρεις νέες μετρήσεις που έγιναν στην περιοχή της Mεσσαπίας Eύβοιας, λίγο έξω από την Xαλκίδα και οι οποίες εντοπίζουν αυξημένες συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου. Σημειώνεται ότι η EE τονίζει ότι η παραμικρή ποσότητα εξασθενούς χρωμίου είναι άκρως επικίνδυνη.

Aκόμα, η «H» παρουσιάζει τον χάρτη της ευρύτερης περιοχής που αποκαλύπτει την μόλυνση των ποταμών της περιοχής και την επιβάρυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Eίναι χάρτης που επεξεργάστηκε το EΛKEΘE και εστάλη την περασμένη εβδομάδα στην υπουργό Περιβάλλοντος Tίνα Mπιρμπίλη. Tα στοιχεία αποκαλύπτουν μια εικόνα εξαιρετικά ανησυχητική, το μέγεθος της οποίας δυστυχώς δεν έχει γίνει αντιληπτό ούτε από τους επίσημους φορείς ούτε από την ελληνική κοινωνία.

(…)

Η αρχή
Tο πρόβλημα εντοπίστηκε πριν από πέντε χρόνια στον Aσωπό (χωρίς να αλλάξουν και πολλά έως σήμερα). Tώρα το ίδιο συμβαίνει και στην Eύβοια. Eυθύνη για αυτό έχουν κυρίως εταιρείες σιδηρομεταλλευμάτων και αλουμινοκατασκευών στις οποίες επιβάλλονται συνεχώς μικρά οικονομικά πρόστιμα. Ωστόσο καμία δεν φαίνεται να συμμορφώνεται. Πριν λίγες ημέρες η νομαρχία Eυβοίας εισηγήθηκε πρόστιμο 60.000 ευρώ στην ΛAPKO για παράνομη διάθεση αποβλήτων.

Στη BIOMAΛ επιβλήθηκε πρόστιμο 30.000 ευρώ. Σε όλη τη περιοχή του Δήμου Mεσσαπίας (Ψαχνά, Πολιτικά κ.λπ.) υπάρχουν μεγάλοι λάκκοι όπου υποτίθεται ότι ρίχνονται απόβλητα ελαιοτριβίων. Ωστόσο σε έναν από αυτούς, στη θέση Kουτσούρι του χωριού Kοντοδεσπότι, εντοπίστηκαν από μετρήσεις που έκανε το Γενικό Xημείο του Kράτος για λογαριασμό της Nομαρχίας Eυβοίας υψηλές συγκεντρώσεις μαγγανίου, μολύβδου, νικελίου, σιδήρου, χαλκού, χρωμίου, ψευδαργύρου, χρωμίου, κυανιούχων κ.α. Mέταλλα που δεν έχουν καμία σχέση με ελαιοτριβεία. Aυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι λάκκοι αυτοί αποτελούν χώρους ανεξέλεγκτης απόθεσης τοξικών υγρών αποβλήτων, όπως αναφέρει ο καθηγητής Γ. Zαμπετάκης.

Εισβάλλουν με «λουκέτα» στον Ασωπό
Η τοποθέτηση της ακτιβίστριας Mαργαρίτας Kαραβασίλη στη θέση της επικεφαλής των επιθεωρητών Περιβάλλοντος φαίνεται να δημιουργεί νέα δεδομένα. Πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος αναφέρουν ότι από την ερχόμενη εβδομάδα, οι «ράμπο του περιβάλλοντος» θα «εισβάλουν» αρχικά στον Aσωπό με... λουκέτα ανά χείρας, ξεκινώντας «επιχειρήσεις εκκαθάρισης» ώστε να τιμωρηθούν οι παραβάτες ακόμα και με αναστολή λειτουργίας και να πληρώσουν όχι μόνο πρόστιμα άλλα και το κόστος της αποκατάστασης.

«Oι παραβάτες θα πληρώσουν. Θα φτάσουμε το μαχαίρι ως το κόκαλο. Θα γίνουν επανέλεγχοι» δηλώνει στην «H» η κα Kαραβασίλη λίγο μετά την ανακοίνωση της τοποθέτησής της στη θέση της Eιδικού Γραμματέα Eπιθεωρητών Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος.

H επιλογή της έχει και πολιτική σημασία καθώς η κα Kαραβασίλη είναι στέλεχος των Oικολόγων Πράσινων. Eίναι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, το μοναδικό πρόσωπο που συμμετέχει στην κυβέρνηση και είναι ενεργό στέλεχος άλλου κόμματος. H Mαργαρίτα Kαραβασίλη διετέλεσε Γενική Eπιθεωρήτρια Περιβάλλοντος από το 2003 έως τον Iούλιο του 2005 όταν απομακρύνθηκε από τον Γ. Σουφλιά.

H ίδια έκανε λόγο για «πολιτική δίωξη» και κατηγόρησε την ηγεσία του τότε YΠEXΩΔE ότι «ουδέποτε συναντήθηκε μαζί της παρά τις αλλεπάλληλες κρούσεις» και εκδιώχθηκε επειδή αντιστάθηκε στις «συνεχείς έμμεσες πιέσεις για συμμόρφωσή της». Eπισήμως, απομακρύνθηκε γιατί «μιλούσε ανοιχτά για το περιβάλλον χωρίς στοιχειώδη συνεννόηση με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου». Έπειτα η κα Kαραβασίλη άσκησε έντονη κριτική στον διάδοχο της Γ. Δερμιτζάκη για το θέμα του Aσωπού με τη διένεξη να καταλήγει στα δικαστήρια.
(ΗΜΕΡΗΣΙΑ, Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009)

Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ Η ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Επιτροπής Φορέων και Συλλόγων Μεσσαπίας το Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2009. Η αφυκτικά γεμάτη αίθουσα εκδηλώσεων του Λυκείου Ψαχνών επιβεβαίωσε τη δίψα για ενημέρωση και την αγωνία της τοπικής κοινωνίας για την επίλυση του τεράστιου προβλήματος που αντιμετωπίζει η Μεσσαπία εξαιτίας της τοξικής ρύπανσης του εδάφους και των υδάτων της.

Οι ομιλητές (στη φωτογραφία από αριστερά), π. Ιωάννης Οικονομίδης, Γεώργιος Βλαχογιώργος (Δ/ντης της Πνευμονολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Ζακύνθου), Ιωάννης Ζαμπετάκης (Επίκουρος Καθηγητής Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών - σε ρόλο συντονιστή), Τόλης Παπαγεωργίου (Πολ. Μηχανικός, εκπρόσωπος του Μεταλλευτικού Παρατηρητηρίου), Αθανάσιος Παντελόγλου (Χημικός και Βιοχημικός Μηχανικός, Πρόεδρος του Ι.Τ.Α.Π.) και Στέλιος Κωστόπουλος (Διευθυντής Τμήματος Ιατρικής της Εργασίας και Προστασίας του Περιβάλλοντος, Νοσοκομείο "ΘΡΙΑΣΙΟ"), κάλυψαν πλήρως και τις τρεις κύριες πλευρές του ζητήματος, που ήταν οι αιτίες, οι επιπτώσεις και τα μέτρα αντιμετώπισης της τοξικής ρύπανσης της Μεσσαπίας, απαντώντας παράλληλα σε πληθώρα ερωτήσεων του κοινού.

Ωστόσο, στο μέσο περίπου της εκδήλωσης, υπήρξε ένταση και οξεία αντιπαράθεση μεταξύ ορισμένων παρευρισκομένων και του συντονιστή Ιωάννη Ζαμπετάκη, ο οποίος στη συνέχεια αποχώρησε από τη θέση του.

Από την πλευρά μας, τόσο ως Συντονιστική Επιτροπή όσο και ως Σύλλογος "Η Γαία", δεν δικαιολογούμε την άνευ λόγου επιθετική στάση και γενικώς την ακραία συμπεριφορά του προσκεκλημένου μας και φίλου Ιωάννη Ζαμπετάκη, η οποία στην προκειμένη περίπτωση δεν εκφράζει το πνεύμα του ιερού αγώνα που διεξάγουμε.

Με την ευκαιρία και στο όνομα τούτου του αγώνα, καταδικάζουμε γενικότερα κάθε στάση και συμπεριφορά οποιουδήποτε, που θα μπορούσε να απειλήσει την ενότητα και τη συνοχή των κινητοποιήσεών μας.

Οπωσδήποτε, ζητούμε συγγνώμη από όλους τους παρευρεθέντες για τη συγκεκριμένη παρεκτροπή. Με εξαίρεση πάντως το ατυχές αυτό γεγονός, η όλη εκδήλωση ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έως και συναρπαστική, εκπληρώνοντας απόλυτα τους σκοπούς της, δηλαδή την ουσιαστικότερη ενημέρωση και την ευαιασθητοποίηση των κατοίκων της περιοχής, ώστε να αντιληφθούν τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και να συσπειρωθούν δυναμικά στον κοινό αγώνα κατά της τοξικής ρύπανσης και των υπαιτίων της.

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2009

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΙΟΥ

Δημοσιεύουμε τα κυριότερα αποσπάσματα από την πρόσφατη Έκθεση (συνολικής έκτασης 600 σελίδων) του Τμήματος Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών (Τομέας Τοξικών Ουσιών και Ασθενειών) των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (2008/9), σε αποκλειστική μετάφραση για το blog μας από τον Θάνο Κωνσταντάρα.

ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΩΜΙΟ
[Η παρούσα Έκθεση αναιρεί κάθε προηγούμενη]

ΓΕΝΙΚΑ

Εξασθενές χρώμιο (Cr VI ή Cr 6): Επιδράσεις

Οι πρωταρχικές επιδράσεις από έκθεση στο εξασθενές χρώμιο και τις ενώσεις του είναι στην αναπνευστική οδό, στο γαστρεντερικό σύστημα, είναι επίσης αιματολογικές, ανοσολογικές, αναπαραγωγικές και επιδράσεις στην ανάπτυξη των παιδιών και νέων. Επιπρόσθετα, δερματικές και οφθαλμολογικές παθήσεις μπορούν να εμφανιστούν σε απ’ ευθείας επαφή με ενώσεις χρωμίου. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από έρευνες σε ανθρώπους και ζώα, τα πιο ευπαθή σημεία στον οργανισμό (εξαιρώντας τον πιθανό καρκίνο) είναι: η αναπνευστική οδός (ρινικά και πνευμονικά εξανθήματα, αύξηση των καρδιακών παλμών, κλπ.), η γαστρεντερική οδός(ερεθισμός στα τοιχώματα, έλκη, αλλοιώσεις και βλάβες στο στομάχι και το λεπτό έντερο, κλπ.), το αίμα (μικροκυτταρική αναιμία, υποχρωμική αναιμία, κλπ.) και το αναπαραγωγικό σύστημα (επίδραση στα ανδρικά γεννητικά όργανα που περιλαμβάνει μειωμένο σπέρμα, αλλοιωμένο σπέρμα και ιστοπαθολογικές αλλοιώσεις στην επιδιδυμίδα).

Όπως θα αναφερθεί και πιο κάτω, το αναπνευστικό και το γαστρεντερικό σύστημα αποτελούν τις κύριες πύλες εισόδου, μέσω της εισπνοής και της κατάποσης. Η ευαισθητοποίηση στο χρώμιο, η μέγιστη ανοσολογική επίπτωση του εξασθενούς χρωμίου, τυπικά, παρουσιάζει αλλεργικές δερματίτιδες σαν αποτέλεσμα της επαφής με αυτό, καθώς μπορεί επίσης να παρουσιάσει και αναπνευστικά προβλήματα (π.χ. άσθμα). Η τυχαία κατάποση υψηλών δόσεων εξασθενούς χρωμίου από ανθρώπους, έχει οδηγήσει σε πολύ σοβαρές αναπνευστικές, καρδιοαγγειακές, γαστρεντερικές, αιματολογικές, ηπατικές, ρινικές και νευρολογικές επιδράσεις που οδήγησαν τελικά στο θάνατο ή τουλάχιστον σε σοβαρά ασθενείς που γλύτωσαν το θάνατο μέσω ιατρικής περίθαλψης.

Σε ότι αφορά το αιματολογικό σύστημα, οι έρευνες σχετικά με την άμεση, έμμεση και χρόνια έκθεση στο εξασθενές χρώμιο το παρουσιάζουν επίσης σαν ένα αρκετά ευπρόσβλητο σύστημα του οργανισμού. Μικροκυτταρική και υποχρωμική αναιμία που χαρακτηρίζεται από μείωση του αιματοκρίτη (Hct), της αιμοσφαιρίνης (Hgb), του μέσου όγκου κυττάρου (MCV) και της μέσης μοριακής αιμοσφαιρίνης (MCH). Τα αποτελέσματα αναλόγως του μεγέθους των δόσεων παρουσιάζονται στον οργανισμό από την 4η ως την 300η ημέρα έκθεσης, με ορατά μάξιμουμ αποτελέσματα μετά την 3η εβδομάδα.

Οφθαλμολογικές επιδράσεις μπορούν να παρουσιαστούν σαν αποτέλεσμα απ’ευθείας επαφής με τα μάτια, ενώσεων του χρωμίου. Υπάρχει αναφορά για άτομο του οποίου καταστράφηκε ο κερατοειδής χιτώνας από σταγόνα διχρωμικού ποτάσσιου.
Άλλες αναφορές αφορούν πληγές ή διάλυση του βολβού, επιπεφυκίτιδες και εγκαύματα, σε εργάτες μεταλλουργικών εργοστασίων και εγκαταστάσεων.


Όρια ελάχιστου κινδύνου (MRL)

Υπολογισμοί για τα επίπεδα εκείνα έκθεσης που αποτελούν το ελάχιστο ρίσκο για τον άνθρωπο, έχουν γίνει και για το χρώμιο. Ένα όριο ελάχιστου κινδύνου (MRL), αποτελεί έναν υπολογισμό ημερήσιας έκθεσης στην τοξική ουσία, που κατ’ εξοχήν δεν περιλαμβάνει την πιθανή καρκινογένεση από χρόνια έκθεση. Ένα όριο ελαχίστου κινδύνου (MRL) εξάγεται όταν ικανά και έγκυρα στοιχεία υπάρχουν ώστε να εντοπίζουν «όργανα στόχους» στον οργανισμό που επηρεάζονται στο ελάχιστο από τον οποιοδήποτε τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να εκτεθεί στη τοξική αυτή ουσία. Τα μέχρι τώρα MRL για το εξασθενές χρώμιο αφορούν άμεσες, έμμεσες και χρόνιες εκθέσεις μέσω του αναπνευστικού και του γαστρεντερικού συστήματος. Κατάλληλη μεθοδολογία για την δερματική επαφή δεν υφίσταται ακόμα.

Η μέση ανεκτή αναπνευστική δόση εξασθενούς χρωμίου για τον άνθρωπο ημερησίως ανέρχεται σε 0,000005 μg ανά κυβικό μέτρο αέρα. Η μέση ημερήσια δόση από το πόσιμο νερό (απ' ότι ισχύει στις ΗΠΑ) είναι 0,2 μg/Lit νερού (σημ.: πρόσφατη πρόταση επιστημόνων στην Αμερική προτείνει μείωση του ορίου στα 0,06 μg/Lit βάσει νέων στοιχείων - Σεπτ.2009). Σε ότι αφορά το τρισθενές χρώμιο, που κατά κάποιο τρόπο αποτελεί τροφή για τον οργανισμό, τα 20mg ημερησίως είναι το ανώτατο όριο. Πέραν αυτού, δημιουργείται υπερχείλιση στα κύτταρα.


ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ

Φαρμακοκινητικοί μηχανισμοί και μηχανισμοί τοξίκωσης

Μελέτες πάνω στον άνθρωπο, αποδεικνύουν ότι το εξασθενές χρώμιο μετατρέπεται αισθητά εντός του οργανισμού σε τρισθενές χρώμιο μέσω των γαστρικών υγρών, και ότι απορροφάται ταχύτατα σε σχέση με το τρισθενές, αφότου και τα δύο καταποθούν. Οι μηχανισμοί τοξίκωσης και καρκινογένεσης είναι πολύπλοκοι. Διαμεσολαβούν κυρίως κατά την ενδοκυτταρική αναγωγή του χρωμίου 6 σε χρώμιο 3, όπου σχηματίζονται δηλητηριώδεις ενώσεις με κρίσιμα πρωτεϊνικά μακρομόρια. Μπορεί να σχηματίσει ενώσεις με πεπτίδια, πρωτεΐνες και με το DNA καταλήγοντας σε πρωτεϊνικές ανακατατάξεις στο DNA, σε πρωτεϊνικές ανακολουθίες και αλλαγές σειρών που μπορεί να συμβάλλουν στη συνέχεια σε τοξίκωση και καρκινογένεση.

Η υψηλότερη οξειδοαναγωγή του χρωμίου 6 σε σχέση με το χρώμιο 3, συμβάλλει στην υψηλότερη τοξική του δράση, γιατί αφότου περάσει στα κύτταρα μετατρέπεται ταχύτατα σε χρώμιο 3 (τρισθενές) με ενδιάμεσα στάδια τα χρώμιο 5 (πεντασθενές) και χρώμιο 4 (τετρασθενές). Αυτές οι αντιδράσεις εμπλέκουν ενδοκυτταρικά στοιχεία όπως γλουταθιόνη και αμινοξέα. Τα εξασθενές, πεντασθενές και τετρασθενές χρώμιο, έχουν όλα αποδειχθεί ότι παίζουν ρόλο στον τύπου-Fentov οξειδωτικό κύκλο, γεννώντας ελεύθερες ρίζες. Πιστεύεται πως ο σχηματισμός των ριζών αυτών είναι υπεύθυνος για τα περισσότερα δηλητηριώδη αποτελέσματα του χρωμίου στα κύτταρα, που περιλαμβάνουν λιπιδιακή υπεροξείδωση και μεταβολές στην επικοινωνία των κυττάρων και στη δομή τους.

Το απορροφημένο από τον οργανισμό χρώμιο, μεταφέρεται ταχύτατα σε όλο το σώμα μέσω του αίματος, ακόμα και στους πιο απομακρυσμένους ιστούς. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις έχουν εντοπιστεί στο αίμα, στο συκώτι, στους πνεύμονες, στη σπλήνα, στα νεφρά και στην καρδιά. Τα επίπεδα στους ιστούς εμφανίζονται να είναι πάντα υψηλότερα σε χρώμιο 6 απ’ ότι σε χρώμιο 3, κάτι που οφείλεται στη μεγαλύτερη ικανότητα του χρωμίου 6 να διαπερνά τις κυτταρικές μεμβράνες και έτσι όταν οι δόσεις είναι υψηλές υπερκερνούν τη δυνατότητα του οργανισμού να ανάγει το χρώμιο 6 σε χρώμιο 3 κι έτσι το χρώμιο 6 διαχέεται σε όλο το σώμα. Η αναγωγή σε χρώμιο 3, περνάει σε πολλά σημεία του οργανισμού κι όπως έχει αποδειχθεί, το συκώτι, τα ερυθροκύτταρα (και πολλά είδη κυττάρων), το επιθηλιακό υγρό του πνεύμονα, όλα έχουν τη δυνατότητα αναγωγής, άρα όλα δέχονται τοξίκωση.

Το χρώμιο 3 δεν εμφανίζεται να παραμένει στους ιστούς για πολύ μεγάλες περιόδους (συγκεκριμένα παραμένει γύρω στις 36 ώρες), επομένως η παραμονή του εξασθενούς χρωμίου για πολύ μεγαλύτερα διαστήματα, δείχνει ότι μια μεγάλη δόση ολικού χρωμίου έχει εισέλθει, που τα κύτταρα απορροφούν προς την καταστροφική αναγωγή σε τρισθενές χρώμιο. Στην περίπτωση της χρόνιας έκθεσης σε ενώσεις χρωμίου, οι επαναλαμβανόμενες δόσεις καθιστούν αδύνατη την όποια διαχείριση της κατάστασης από τον οργανισμό, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση εξασθενούς χρωμίου σε πολλά σημεία του οργανισμού για πολύ μεγάλα διαστήματα. Οι πνεύμονες είναι το πιο ευαίσθητο σημείο όπου το τοξικό παραμένει για χρόνια. Στο αίμα, το χρώμιο 6 παραλαμβάνεται από τα ερυθροκύτταρα και μετατρέπεται σε τρισθενές (χρώμιο 3), το οποίο δημιουργεί ενώσεις με την αιμοσφαιρίνη και άλλα ενδοκυτταρικά μακρομόρια. Αυτές οι ενώσεις κρατούν όσο και η ζωή του εκάστοτε κυττάρου (σημ.: 5% του αρχικού χρωμίου παραμένει – και δύσκολα φεύγει - μετά από 130 ημέρες περίπου, χωρίς να μεσολαβήσει φυσικά περαιτέρω έκθεση στο χρώμιο).

Η κατάποση του χρωμίου 6 μέσω του νερού και της τροφής επιδέχεται τη μεσολάβηση των γαστρικών υγρών, όπου και ανάγεται γρηγορότερα σε χρώμιο 3 χωρίς τα ερυθροκύτταρα να χρειαστούν ιδιαίτερα, επομένως ένα μικρό πλεόνασμα κατακρατείται απ’τον οργανισμό ενώ το υπόλοιπο περνά στα ούρα και τα κόπρανα. Υπολογίζεται ότι περίπου το 3% κατακρατείται από ένα καλό γεύμα (όπου θα μεσολαβήσουν και περισσότερα γαστρικά υγρά), έως και 10 – 12% όταν τα γεύματα είναι μικρά και μεμονωμένα.(σημ.: Η γαστρική απορρόφηση στα παιδιά είναι 10 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι στους ενήλικες)

Σε ότι αφορά την δερματική έκθεση στο χρώμιο, ένα μεγάλο μέρος απορροφάται στο αίμα, το δε υπόλοιπο παραμένει στην επιδερμίδα έως ότου απομακρυνθεί (αν απομακρυνθεί) με έντονο σαπούνισμα, τρίψιμο, και ξέβγαλμα με καθαρό νερό.

Γενικώς, τα προϊόντα του μεταβολισμού στον οργανισμό του χρωμίου 6 σε χρώμιο 3 (οι ελεύθερες ρίζες, και σταδιακά το χρώμιο 5, χρώμιο 4 και το νεοδημιουργηθέν χρώμιο 3) θεωρούνται εν μέρει υπεύθυνα για τις καρκινογενετικές επιπτώσεις που έχουν ανιχνευθεί σε ανθρώπους και ζώα. Η δράση όλων αυτών πάνω στο DNA μπορεί να οδηγήσει σε δομικές αλλοιώσεις του DNA, καταστροφή βασικών λειτουργιών και άλλα κυτταρικά προβλήματα.

Το χρώμιο 3 μπορεί επίσης να δράσει πάνω στο DNA, δημιουργώντας ελεύθερες ρίζες και αλλοιώνοντας κάποια γονίδια, για το οποίο έχει ενοχοποιηθεί πολλάκις σε καρκινογενέσεις. Ταυτόχρονα, το χρώμιο 3 αποτελεί (σε απειροελάχιστη ποσότητα!) ένα βασικό στοιχείο που απαιτεί ο οργανισμός ώστε να κρατά σε ισορροπία τον μεταβολισμό της γλυκόζης στο αίμα, κι αυτό ακριβώς αποτελεί την παγίδα για τον οργανισμό. Το εκλαμβάνει ως τροφή, αποθηκεύοντας (όταν βρίσκεται τοξικό περιβάλλον) πολύ περισσότερο χρώμιο απ’ όσο μπορεί να διαχειριστεί.

Πρόσφατα οι επιστήμονες εστίασαν την προσοχή τους στις σημαντικές επιπτώσεις του χρωμίου και παρομοίων μετάλλων στο ενδοκρινικό σύστημα, εξ αιτίας της ιδιότητας των μετάλλων αυτών να μιμούνται ή να μπλοκάρουν ενδογενείς ορμόνες. Χημικά αυτού του τύπου δράσης αναφέρονται συχνά σαν ενδοκρινικοί αναστολείς. Σαν αποτέλεσμα, αυτά τα χημικά μπορούν να παίξουν ρόλο στην αλλαγή μεταβολικών λειτουργιών, ανοσολογικών λειτουργιών, σεξουαλικών λειτουργιών και παράλληλης ψυχολογίας, και νευροφυτικών γενικώς λειτουργιών. Επίσης εμπλέκονται σε καρκίνους του στήθους, των όρχεων, του προστάτη, όπως και σε ενδομητριώσεις.


ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ

Αυτό το κεφάλαιο ερευνά τις πιθανές επιπτώσεις από έκθεση στο χρώμιο κατά την περίοδο μεταξύ της γέννησης ενός παιδιού και την ηλικία των 18 ετών όταν όλα τα βιολογικά συστήματα του οργανισμού έχουν πλήρως αναπτυχθεί. Πιθανές επιπτώσεις που έρχονται σαν αποτέλεσμα άμεσης έκθεσης στο χρώμιο του γονεϊκού σπέρματος ή ακόμα επιπτώσεων στο έμβρυο από έκθεση της μητέρας σε αυτό ή ακόμα επιπτώσεων από το γάλα του θηλασμού, λαμβάνονται υπ’ όψιν. Επίσης, λαμβάνονται υπ’ όψιν πειράματα σε ζώα ή στον εργαστηριακό σωλήνα.

Τα παιδιά, δεν είναι μικροί ενήλικοι! Η ευαισθησία τους διαφέρει. Επίσης η συμπεριφορά τους μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω έκθεση σε θανατηφόρα χημικά από άγνοια, αναλόγως του σταδίου εξέλιξής τους . Η καταστροφή από πιθανή έκθεση σε χρώμιο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μπορεί και να μην είναι εμφανής, έως μετέπειτα στάδια της εξέλιξης (π.χ. εφηβεία). Τα παιδιά και οι ενήλικες διαφέρουν ως προς την ικανότητα να ανταπεξέρχονται, διορθώνοντας πιθανόν κάποιες επιπτώσεις από προσβολή χημικών. Επίσης, τα παιδιά έχουν μεγαλύτερη ζωή μπροστά τους, ώστε συν τω χρόνω να εκδηλώσουν προβλήματα, κυρίως σε ότι αφορά την εξέλιξη διαφόρων τύπων καρκίνου.

Το όριο επικινδυνότητας σε παιδιά 0-6 μηνών είναι 0,2 μg ολικού χρωμίου την ημέρα, ανερχόμενο σταδιακά ως τα 21μg μέχρι την ηλικία των 18. (Σημ.: το ΜΤΦ: Η αναλογία εξασθενούς χρωμίου και τρισθενούς χρωμίου στο ολικό χρώμιο είναι συνήθως 2% εξασθενές και 98% τρισθενές. Στην περίπτωση της Μεσσαπίας όμως, παραδόξως η αναλογία είναι το ακριβώς αντίθετο, ήτοι 98% εξασθενές και 2% τρισθενές, κάτι που καθιστά το συγκεκριμένο νερό άκρως επικίνδυνο για τα παιδιά).

Η ποσότητα πληροφοριών σχετικά με την τοξικότητα του εξασθενούς στα παιδιά είναι μικρή. Το κύριο μέρος των πληροφοριών αυτών έρχεται από αρκετές περιπτώσεις παιδιών που κατάπιαν μεγάλες ποσότητες εξασθενούς χρωμίου. Μια μεγάλη ποικιλία επιπτώσεων στον οργανισμό παρατηρήθηκε σε παιδί 22 μηνών που ήπιε άγνωστη ποσότητα μολυσμένου νερού. Ανάλογα επίσης αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σε παιδιά από 1 έτους έως 17 ετών. Τα συμπτώματα περιελάμβαναν: πόνους στα πλευρά, βρογχοπνευμονία, υποξικές αλλαγές στο μυοκάρδιο, αυξημένη πίεση στο αίμα, πόνο στην κοιλιά, εμετό, γαστρεντερικές αιμορραγίες, μέχρι και νέκρωση του συκωτιού και των νεφρών. Ένα μεγάλο εγκεφαλικό οίδημα έχει παρατηρηθεί σε παιδί 14 χρονών που ήπιε μεγάλη ποσότητα χρωμίου στο νερό. Ανάλογες επιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί και σε οξείες περιπτώσεις ενηλίκων που πήραν μεγάλες δόσεις. Όλες οι ανωτέρω περιπτώσεις αφορούν παρατηρήσεις σε λήψη μεγάλων δόσεων και είναι μέρος μιας ακολουθίας συμπτωμάτων που τελικά οδήγησαν στον θάνατο.


ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΧΡΩΜΙΟ

Η έκθεση στο χρώμιο καταλήγει σε αυξημένες συγκεντρώσεις στο αίμα, στα ούρα, στον εκπνεόμενο αέρα, στα μαλλιά και στα νύχια. Οι περιεκτικότητες στο αίμα και τα ούρα θεωρούνται οι πιο έγκυροι δείκτες έκθεσης.

Από τη στιγμή που το χρώμιο 6 διεισδύει στο αίμα, αρχίζει να μετατρέπεται σε χρώμιο 3 και κατά τη διαδικασία αυτή κατασκευάζει προσαγωγούς με την αιμοσφαιρίνη και άλλες πρωτεΐνες. Αυτές οι ενώσεις δύνανται να παραμείνουν στα ερυθρά αιμοσφαίρια για το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής ζωής των αιμοσφαιρίων. Συνεπώς, αν το χρώμιο περάσει στο αίμα, η διάρκεια της εκεί παραμονής θα είναι μεγαλύτερη από τη διάρκεια παραμονής στο πλάσμα. Κάθε δόση παραμένει στο μεγαλύτερο μέρος της τουλάχιστον 130 ημέρες στο αίμα, ενώ στο πλάσμα παραμένει γύρω στις 35 ημέρες.


ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΧΗΜΙΚΑ

Συνδυασμός διχρωμικού ποτασσίου (μιας ένωσης του εξασθενούς χρωμίου) με αιθανόλη στο πόσιμο νερό για 22 εβδομάδες, έχει δείξει αυξημένη τοξικότητα στο ήπαρ.

Σελήνιο στην τροφή και χρωμικό αμμώνιο σε συνδυασμό, προκάλεσε νέκρωση του ήπατος και θάνατο σε ποντίκια.

Έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες (π.χ. του ήλιου) σε συνδυασμό με πόση νερού που περιέχει εξασθενές, έχει προκαλέσει δερματικούς καρκίνους, σε ποσοστά πολύ μεγαλύτερα απ’ότι έχει προκαλέσει η έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες μεμονωμένα ή η πόση νερού μεμονωμένα.

Μεγάλος αριθμός ερευνών, έχει δείξει αύξηση των μεταλλακτικών επιπτώσεων στον οργανισμό όταν το χρώμιο συνδυάζεται με άλλα μέταλλα.

Το Ασκορβικό Οξύ (Βιταμίνη C) έχει δείξει προστατευτική δράση σε ποντίκια που έχουν εκτεθεί σε θανατηφόρες ποσότητες εξασθενούς χρωμίου και σχετική πρόληψη σε ερεθισμούς της επιδερμίδας. Σε εργοστάσιο εκτυπώσεων και λιθογραφίας στις ΗΠΑ, οι πληγές στα χέρια εργατών που έρχονταν σε απ’ευθείας επαφή με το χρώμιο ελλατώθηκαν σημαντικά όταν άρχισαν να ξεπλένουν τα χέρια σε λεκάνη με νερό που περιείχε μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C. Έχει παρατηρηθεί ακόμα και μπλοκάρισμα καρκινογένεσης από λήψη εξασθενούς χρωμίου, όπου η Βιταμίνη C πρόλαβε την διείσδυση των ιόντων χρωμίου 6 στα κύτταρα. Η Βιταμίνη C, θεωρείται ειδική (specific) για το χρώμιο.

Η Βιταμίνη Ε επίσης έχει παρατηρηθεί να έχει κάποια προληπτική δράση, ενώ αντιθέτως η Βιταμίνη Β2 έχει οδηγήσει σε γρηγορότερη διείσδυση του χρωμίου στο DNA. Η Βιταμίνη Ε εκδηλώνει την προστασία της δεσμεύοντας κάποιες ελεύθερες ρίζες όταν το εξασθενές χρώμιο μετατρέπεται εντός του κυττάρου σε πεντασθενές, κατά την γνωστή αναγωγή σε τρισθενές τελικά.

Μελέτες έχουν εξετάσει επίσης κακές επιδράσεις όταν το εξασθενές χρώμιο συνδυάζεται με Αρσενικό. Τα προβλήματα αφορούν στην χοληστερόλη και τα επίπεδα γλυκόζης, στο αίμα. Επίσης, σε αντιδιαστολή, το χρώμιο ευνοεί τη συγκέντρωση του Αρσενικού στο συκώτι, τα νεφρά, τη σπλήνα, την καρδιά και τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Η Βιταμίνη C και οι ταννίνες που περιέχονται στο τσάι ή τον καφέ, έχουν την δυνατότητα να ελαττώνουν το χρώμιο σε ένα δοχείο με υγρό που το περιέχει. Για παράδειγμα, δόση 10 mg εξασθενούς χρωμίου σε 1 lit χυμό πορτοκαλιού ή τσαγιού έχει παρατηρηθεί να πέφτει περίπου στα 2 mg χρωμίου σε 15 λεπτά της ώρας, με συνολική μείωση κατά 84% σε 5 ώρες.


ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ

Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων θα εκδηλώσει διαφορετική πρόσληψη χρωμίου απ’ότι τα υπόλοιπα άτομα που θα έρθουν σε επαφή με τα ίδια επίπεδα μόλυνσης στο εξωτερικό περιβάλλον. Οι λόγοι μπορεί να περιλαμβάνουν: γενετική κατασκευή, ηλικία, κατάσταση γενικότερης υγείας, ποιότητα διατροφής, όπως επίσης και ταυτόχρονη έκθεση σε άλλα τοξικά. Ένα παράδειγμα είναι οι καπνιστές. Εκτίθενται σε μεγαλύτερα επίπεδα χρωμίου, απ’τη στιγμή που ο καπνός (tobacco) περιέχει χρώμιο! [Επίσημες μετρήσεις (I.A.R.C.1980) δείχνουν 250 μg/Kg tobacco παγκοσμίως]. Απ’τη στιγμή που η χρόνια εισπνοή καπνού του τσιγάρου μπορεί να προκαλέσει καρκινογένεση στο αναπνευστικό σύστημα, το ρίσκο καρκίνου του πνεύμονα υπάρχει, τόσο στα άτομα που καπνίζουν, όσο και σ’αυτά που υφίστανται παθητικό κάπνισμα.

Τα άτομα που χρησιμοποιούν νερό που περιέχει εξασθενές χρώμιο στο μπάνιο ή το ντους, μπορούν επίσης να εκτεθούν σε αρκετά υψηλές δόσεις εξασθενούς χρωμίου μέσω των αναθυμιάσεων και υδρατμών (έρευνα Finley 1996), όπως επίσης και μέσω του δέρματος.


ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΑΤΤΩΣΗΣ ΤΟΞΙΚΩΝ ΕΠΕΝΕΡΓΕΙΩΝ

Το επιθηλιακό υγρό του πνεύμονα και των βρόγχων έχει τη δυνατότητα να ελαττώνει την πρόσληψη χρωμίου και μπορεί να αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας κατά του εισπνεόμενου εξασθενούς. Η βιταμίνη C και η γλουταθιόνη που και οι δύο έχουν παρατηρηθεί να μετατρέπουν το εξασθενές σε τρισθενές, προλαβαίνουν να μετατρέψουν ένα μεγάλο μέρος του πάνω στο επιθηλιακό υγρό πριν περάσει στο αίμα και αποτελούν ένα φυσικό μηχανισμό άμυνας. Η περαιτέρω παραμονή του εξασθενούς στον πνεύμονα ίσως ελαττώνεται και μέσω της απόχρεμψης, αλλά αυτό δεν έχει ως τώρα μελετηθεί εμπεριστατωμένα.
Πρόσθεση ασκορβικού οξέος (βιταμίνης C) στο νερό για πλύσιμο των χεριών, μπορεί να ελαττώσει την πρόσληψη εξασθενούς χρωμίου μέσω του δέρματος, μετατρέποντας ένα μεγάλο μέρος του σε τρισθενές. Η επάρκεια βιταμίνης C στον οργανισμό μπορεί επίσης να ελαττώσει την πρόσληψη χρωμίου 6 στο πλάσμα. Εν τούτοις, όταν πρόκειται για θειοϋδριλικές (sulfhydril) ενώσεις της βιταμίνης C, αυτές μπορούν να προκαλέσουν διάφορες τοξικές επιπτώσεις μεγαλύτερες απ’ αυτές που το εξασθενές από μόνο του θα προκαλούσε. Γενικώς πάντως, ένας μεγάλος αριθμός βιταμινών που κινητοποιούν το μεταβολισμό, έχουν προστατευτική επίδραση στον οργανισμό.


ΤΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΙΟΥ (ανακεφαλαιωτικά)

Χρόνια έκθεση - Καρκίνος:
Μελέτες σε πληθυσμούς μολυσμένων από χρώμιο περιοχών της Κίνας έχουν παρουσιάσει συμπτώματα όπως στοματικά έλκη, διάρροιες, κοιλιακούς πόνους, δυσκολία στην πέψη, συχνότερους του συνηθισμένου εμετούς, ερεθισμούς στη μύτη και τα μάτια, συχνούς πονοκεφάλους, ζάλη και λευκοκύττωση.

Πάνω από 40 επιστημονικές μελέτες σε πληθυσμούς που εκτίθενται χρονίως στο εξασθενές, έχουν παρουσιάσει άμεση σχέση του τοξικού και του καρκίνου του πνεύμονα.

Η πλειονότητα των ως τώρα μελετών έχει δείξει ξεκάθαρα την γενοτοξική επίσης δράση του εξασθενούς, με κύριες επιπτώσεις αυτές πάω στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, που περιλαμβάνει μειωμένη σπερματογένεση και ιστοπαθολογικές μεταβολές στην επιδιδυμίδα. Οι επιπτώσεις αυτές έχουν παρατηρηθεί μετά από πόση μολυσμένου νερού για πάνω από 100-180 ημέρες, αναλόγως της περιεκτικότητας σε εξασθενές χρώμιο.

Περαιτέρω μελέτες απαιτούνται σε ότι αφορά τις επιπτώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα και αυτές της δερματικής επαφής, που θα έδιναν χρήσιμες πληροφορίες σε κατοίκους μολυσμένων περιοχών.


ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Το χρώμιο είναι ένα μεταλλικό στοιχείο με στάδια οξείδωσης από το διχρωμικό στάδιο – δισθενές (χρώμιο 2) ως το εξαχρωμικό στάδιο –εξασθενές(χρώμιο 6). Χρώμιο 0 (μηδέν), δεν υφίσταται στη φύση. Το δισθενές (χρώμιο 2 ή chromous) είναι ασταθές στη φύση και οξειδώνεται τάχιστα σε τρισθενές. Το τρισθενές είναι η πιο σταθερή φάση και υπάρχει στα ορυχεία, όπως π.χ. αυτά του σιδηροχρωμίτη. Το εξασθενές χρώμιο είναι η δεύτερη πιο σταθερή φάση και δεν υπάρχει εύκολα στη φύση, παρά μόνο όταν παράγεται χημικά από τον ανθρώπινο παράγοντα.

Το εξασθενές ανάγεται σε τρισθενές με την παρουσία οργανικής ύλης σε αποσύνθεση. Ωστόσο στο φυσικό νερό όπου η οργανική ύλη είναι αραιή, η παρουσία του εξασθενούς είναι σταθερότερη, και δεν ανάγεται εύκολα σε τρισθενές.


ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟ ΧΡΩΜΙΟ

Το χρώμιο έχει ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 1.127 από τις 1.699 περιοχές σκουπιδιών που έχουν ελεγχθεί από την ΕΡΑ, σύμφωνα με τη Λίστα Εθνικής Προτεραιότητας των ΗΠΑ. Ο αριθμός τέτοιων περιοχών στον πλανήτη είναι τεράστιος και άγνωστος.

Το χρώμιο στο υδατικό φάσμα εμφανίζεται τόσο στην υγρή του μορφή διαλυμένο, όσο και σε σταθερή μορφή ως ίζημα στον πυθμένα ποταμών , λιμνών και θάλασσας, στα άλγη του βυθού και το πλαγκτόν, και στα κατακαθήμενα οξείδια του σιδήρου. Η διάρκεια παραμονής του ολικού χρωμίου σε ποταμούς και λίμνες αναλόγως της μόλυνσης κυμαίνεται από 5 έως 18 χρόνια από τη στιγμή της παύσης της, με το μεγαλύτερο μέρος του εξασθενούς να επικάθεται στα άλγη και τους οργανισμούς του πυθμένα.

Το χρώμιο έχει μικρή κινητικότητα στα φυτά, σε ότι αφορά τη μεταφορά του μέσω των χυμών από τη ρίζα προς τον κορμό και τα φύλλα. Ενώ η ρίζα ή ο βολβός περιέχουν ισοδύναμες ποσότητες με αυτές του γύρω χώματος, ο κορμός φαίνεται να περιέχει το ½ και τα φύλλα τα ¼ περίπου, αναλόγως του ύψους και της θέσης φύτευσης. (Άλλες μελέτες αναφέρονται σε σχέση 3/2 τόσο από τη ρίζα στον κορμό όσο κι απ’ τον κορμό στα φύλλα ,αναλόγως και της θέσης φύτευσης).

Μια συνηθισμένη πηγή έκθεσης στο χρώμιο είναι η τροφική αλυσίδα. Ενώ στις περισσότερες τροφές παγκοσμίως τα επίπεδα κυμαίνονται κάτω των 10μg ολικού χρωμίου ανά κιλό, μεγάλες ποσότητες άνω αυτού του ορίου εμφανίζονται στα ψάρια, στους βολβούς, σε ορισμένα φρούτα και σε ορισμένα λαχανικά (σημ.: συνήθως στα χαμηλά, φράουλες, μαρούλια, λάχανο, κλπ.). Επίσης συνηθισμένη πηγή μόλυνσης είναι το νερό που περιέχει άνω των 5 μg/L ολικού χρωμίου.

Δερματική έκθεση στο χρώμιο (πέραν του μπάνιου) μπορεί να προκύψει με τη χρήση προϊόντων που περιέχουν χρώμιο, όπως έπιπλα πρεσαρισμένου ξύλου που συνήθως δέχονται επεξεργασία με διχρωμικό χαλκό ή χρωμικό αρσενικούχο χαλκό. Επίσης, άνθρωποι που κατοικούν σε περιοχές όπου απορρίπτονται τέτοια προϊόντα έχουν μεγαλύτερο ρίσκο έκθεσης.

Σε παγκόσμια βάση, το μέγιστο ολικό χρώμιο στα υδατικά συστήματα οφείλεται:
σε τοπικές απορρίψεις λυμάτων κατά 32,2 %, σε περιοχές όπου λειτουργούν μεταλλουργικές βιομηχανίες κατά 25,6 %, σε ποντίσεις τοξικών στη θάλασσα κατά 13,2 %, στη χημική βιομηχανία κατά 9,3 %, στη στίλβωση μετάλλων κατά 8,1%, και στη διάχυση στην ατμόσφαιρα κατά 6,4 %. Η διάβρωση της γης, που επίσης μολύνει το νερό, δεν περιλαμβάνεται στις στατιστικές. Η ανθρωπογενής μόλυνση της γης είναι φυσικά αρκετά υψηλότερη απ’ αυτή της ατμόσφαιρας.


ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Οι ενώσεις χρωμίου δεν εξατμίζονται στην ατμόσφαιρα από το νερό λιμνών και θαλασσών, εκτός και αν ο άνεμος μεταφέρει σταγονίδια. Το μέγιστο μέρος των βαρέων μετάλλων κατακάθεται στον πυθμένα. Συναντιέται σαν συμπυκνωμένη ύλη ανάμεσα στη γλοιώδη χλωρίδα και πανίδα του βυθού, στα οργανικά υλικά του νερού ή σε οξείδια του σιδήρου (Fe2 O3) παρόντα στο νερό. Υπολογιστικά, μόνο το 10,5 – 12,6 % του χρωμίου στους ποταμούς Αμαζόνιο και Yukon υπήρξε σε διαλυμένη στο νερό μορφή. Το υπόλοιπο ήταν στα κατακαθήμενα υλικά.

Ο βιοσυγκεντρωτικός παράγοντας στην παρουσία εξασθενούς χρωμίου στον σολομό (από έρευνες) κάτι που φυσικά συμβαίνει και σε πολλά άλλα ψάρια, είναι η κατανάλωση οστράκων και μαλακίων, τα οποία με τη σειρά τους τρέφονται στο βυθό της θάλασσας, και στα οποία η συγκέντρωση εξασθενούς είναι τεράστια.


ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΔΡΑΝΟΠΟΙΗΣΗ

1) Αέρας: Η μέση διάρκεια παραμονής του εξασθενούς στον αέρα έως ότου αναχθεί σε τρισθενές, αναφέρεται σε βαθμίδες από τις 16 ώρες έως τις 5 ημέρες (Kimbrough, 1999)
2) Νερό: Η αναγωγή από εξασθενές σε τρισθενές στο νερό έχει ελεγχθεί συστηματικά. Μπορεί να συμβεί κάτω από ευνοϊκές συνθήκες στο υδάτινο περιβάλλον, αν ένας μειωτικός παράγοντας είναι παρών. Τέτοιοι παράγοντες είανι οι οργανικές ύλες, το αμμώνιο, ο θειούχος σίδηρος κ.α. Η αναγωγή εξαρτάται απ’ τις ποσότητες αυτού του παράγοντα και τον τύπο του, καθώς και από την οξειδοαναγωγική κατάσταση του νερού. Κυμαίνεται από 4 έως 140 ημέρες. Στο διαυγές νερό όπου οι οργανικές ύλες σπανίζουν, η αναγωγή είναι ελάχιστη.

Οξείδωση του τρισθενούς χρωμίου και μετατροπή του σε εξασθενές μπορεί να συμβεί με τη χλωρίνωση του πόσιμου νερού, με υψηλότερα ποσοστά όταν το PH του νερού κυμαίνεται μεταξύ 5,5 – 6. (Saleh, 1989). Ωστόσο αυτό συμβαίνει σπάνια όταν οι συγκεντρώσεις τρισθενούς χρωμίου είναι χαμηλές, και με την παρουσία κάποιων οργανικών στοιχείων που προστατεύουν το χρώμιο 3 από οξείδωση.

Τα εργοστάσια τσιμέντου είναι επίσης μια δυναμική πηγή μόλυνσης του αέρα από ατμοσφαιρικό χρώμιο. Το τσιμέντο Portland περιέχει συνήθως 41,2 mg/Kg (με ποικιλίες μεταξύ 27,5 και 60 mg/Kg) ολικού χρωμίου. Το υδατοδιαλυτό χρώμιο στο τσιμέντο ανέρχεται στα 4,1 mg/Kg από το οποίο τα 2,9 mg/Kg είναι εξασθενές (Fishbein, 1981)


ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Η ελάττωση του ρίσκου έκθεσης στο χρώμιο από τις οικογένειες, πέραν της αποφυγής του καπνίσματος και της μη χρήσης επίπλων πεπιεσμένου ξύλου, μπορεί επίσης να επιτευχθεί με την αποφυγή εισόδου στο σπίτι με τα ρούχα και τα παπούτσια της δουλειάς, ειδικά όταν αυτά έχουν έρθει σε επαφή με σκόνη ή μολυσμένο νερό. Απαιτείται βέβαια και σωστή τακτική υγιεινής στο πλύσιμο αυτών των ρούχων και παπουτσιών ώστε να αποφεύγονται εισπνεύσεις ατμών και επαφή με το νερό (π.χ. γάντια και συγκράτηση της αναπνοής).